Türkiye Cumhuriyeti’nin 27 Mayıs 1960 darbesi sonrası kabul edilen anayasadır. Bu anayasa, Türkiye’nin ilk anayasası olan 1924 Anayasası’nın yerini almıştır ve 9 Temmuz 1961 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Özellikleri:
• Temel Haklar ve Özgürlükler: 1961 Anayasası, bireysel haklar ve özgürlükler konusunda daha geniş düzenlemeler getirmiştir. İnsan hakları ve sosyal haklara dair daha kapsamlı bir koruma sağlamıştır.
• Parlamenter Sistem: Anayasa, parlamenter sistemin güçlendirilmesini ve yasama, yürütme, yargı erkleri arasında dengeli bir ayrımın sağlanmasını öngörmüştür.
• Cumhurbaşkanlığı: Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisini daha sınırlı bir biçimde kullanarak, başbakan ve bakanlar kurulu tarafından yürütme yetkisi kullanılmıştır.
• Yüksek Mahkemeler: Anayasa, Anayasa Mahkemesi gibi bağımsız yüksek yargı organlarının oluşturulmasını öngörmüştür. Bu organlar, yasaların ve anayasaların denetlenmesini sağlamıştır.
• Siyasi Partiler ve Seçimler: Siyasi parti faaliyetleri ve seçim süreçleri için düzenlemeler getirilmiştir. Anayasa, partiler arası rekabeti düzenlemeye yönelik kurallar getirmiştir.
1961 Anayasası, 12 Eylül 1980 askeri darbesinin ardından yürürlükten kaldırılmış ve yerine 1982 Anayasası getirilmiştir. Ancak, 1961 Anayasası Türkiye’nin demokratikleşme sürecinde önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir.
Özellikleri:
• Temel Haklar ve Özgürlükler: 1961 Anayasası, bireysel haklar ve özgürlükler konusunda daha geniş düzenlemeler getirmiştir. İnsan hakları ve sosyal haklara dair daha kapsamlı bir koruma sağlamıştır.
• Parlamenter Sistem: Anayasa, parlamenter sistemin güçlendirilmesini ve yasama, yürütme, yargı erkleri arasında dengeli bir ayrımın sağlanmasını öngörmüştür.
• Cumhurbaşkanlığı: Cumhurbaşkanı, yürütme yetkisini daha sınırlı bir biçimde kullanarak, başbakan ve bakanlar kurulu tarafından yürütme yetkisi kullanılmıştır.
• Yüksek Mahkemeler: Anayasa, Anayasa Mahkemesi gibi bağımsız yüksek yargı organlarının oluşturulmasını öngörmüştür. Bu organlar, yasaların ve anayasaların denetlenmesini sağlamıştır.
• Siyasi Partiler ve Seçimler: Siyasi parti faaliyetleri ve seçim süreçleri için düzenlemeler getirilmiştir. Anayasa, partiler arası rekabeti düzenlemeye yönelik kurallar getirmiştir.
1961 Anayasası, 12 Eylül 1980 askeri darbesinin ardından yürürlükten kaldırılmış ve yerine 1982 Anayasası getirilmiştir. Ancak, 1961 Anayasası Türkiye’nin demokratikleşme sürecinde önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir.